نفقه فرزند

نفقه فرزند به معنای تأمین هزینه‌های زندگی فرزندان، شامل مخارج روزمره، تحصیل، بهداشت و سایر نیازهای ضروری آنها می‌باشد. این مسئولیت مالی به والدین این امکان را می‌دهد که فرزندانشان را در محیطی سالم و امن بزرگ کنند.

با توجه به اینکه نفقه فرزند در شرایط خاصی مانند طلاق و جدایی والدین می‌تواند پیچیدگی‌های زیادی به همراه داشته باشد، بررسی دقیق این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است.

مشخص کردن میزان نفقه فرزندان به طور کامل به عهده کارشناس دادگاه است. یعنی دادگاه با توجه به نیاز فرزندان و وسع مالی مرد مشخص می‌کند که نفقه بچه ها چقدر باید باشد.

در ادامه این مقاله توضیح می دهیم که نفقه فرزند چیست و پرداخت نفقه فرزندان به عهده چه کسی است؟

نفقه چیست؟

نفقه به مجموعه‌ای از هزینه‌های ضروری و اساسی گفته می‌شود که تأمین آن بر عهده‌ی یکی از اعضای خانواده (پدر یا مادر) است. این هزینه‌ها شامل مخارج روزمره مانند خوراک، پوشاک، مسکن و بهداشت می‌باشد که برای زندگی راحت و سالم بچه، شدیدا ضرورت دارد.

علاوه بر اینکه نفقه مربوط به تأمین نیازهای همسر می‌شود، پدر نیز موظف است که هزینه‌های مرتبط با فرزندان خود را پوشش دهد. برای مثال مواردی همچون هزینه‌های تحصیل و درمان در زمره‌ی هزینه های مربوط به نفقه فرزند قرار دارد.

نفقه فرزند بعد از طلاق چقدر است؟

بر اساس ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی، میزان نفقه باید بر اساس نیازهای واقعی کودک و توان مالی والدین تعیین گردد. شایان ذکر است بدانید، حتی اگر حضانت فرندان به مادر واگذار شود، دادگاه موظف است که در رأی خود، هزینه‌های زندگی فرزندان را مشخص کند.

در ادامه محتوا همه چیز در مورد نفقه فرزند بهتر است ذکر کنیم، طبق ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده، دادگاه نه‌تنها تکلیف حضانت را تعیین می‌کند، بلکه نفقه فرزند را نیز بر اساس توافقات زوجین یا نظرات کارشناسان مشخص می‌نماید.

البته نباید شرایط اقتصادی فعلی جامعه را نادیده گرفت، زیرا این موضوع هم بر روی هزینه نفقه فرزندان به صورت مستقیم تاثیر می گذارد. از سوی دیگر، والدین می‌توانند درخواست تعدیل نفقه فرزند را از دادگاه صادرکننده حکم نمایند. به این ترتیب، میزان نفقه فرزند می‌تواند با توجه به متغیرهای مختلف دستخوش تغییراتی شود که نیازمند بررسی و توجه ویژه است.

فرزند تا چند سالگی مستحق دریافت نفقه است؟

بسیاری از افراد بر این باور هستند که فرزند پسر بعد از 18 سالگی مستحق دریافت نفقه نیست و فکر می کنند هزینه نفقه تنها تا 18 سالگی باید پرداخت شود.  لازم به ذکر است بدانید این مورد به صورت کامل اشتباه است.

زیرا در حالتی که پدر و مادر جدا نشوند مگر هزینه بچه بعد از 18 سالگی به اتمام میرسد. مطمئنا میدانید که مواردی همچون تحصیل و ساخت آینده ای روشن برای دولت اسلامی از اهمیت زیادی برخوردار است. در نتیجه میتوان به این استنباط رسید که افراد محدودی هستند که فقط تا 18 سالگی نفقه دریافت می کنند.

در ادامه بهتر است ذکر کنیم مستحق بودن فرزند برای دریافت نفقه بعد از 18 سالگی، به‌طور مستقیم به وضعیت مالی و توانایی تأمین معیشت او بستگی دارد و این موضوع در ماده ۱۱۹۷ قانون مدنی به‌وضوح بیان شده است. در واقع، افراد در شرایطی می‌توانند نفقه دریافت کنند که از نظر مالی ناتوان باشند و نتوانند از طریق اشتغال درآمدی برای تأمین مایحتاج خود کسب کنند.

به‌ویژه در مورد پسران این موضوع اهمیت بیشتری دارد، زیرا پسرها  پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی با دو مشکل مواجه می شوند. مشکل اول، عدم وجود دارایی کافی برای تأمین نیازهای اولیه و مشکل دوم هم، عدم توانایی در یافتن شغل و تأمین هزینه‌های زندگی است.

در بسیاری از موارد، پسران در سن ۱۸ سالگی به خدمت سربازی اعزام می‌شوند یا برای ادامه تحصیل به دانشگاه می‌روند و به همین دلیل قادر به کار کردن نیستند. بر این اساس، عرفاً و قانونی باید نفقه تا پایان دوره تحصیل به پسران بالای ۱۸ سال پرداخت شود.

غیر از پدر، چه کسی موظف است که به فرزند نفقه پرداخت کند؟

پاسخ به این سوال کمی پیچیده است و بهتر است تا از یک وکیل کمک بگیرید زیرا قاضی با بررسی موارد مختلف میتواند برای پرداخت نفقه غیر از پدر، حکم صادر کند. در این زمینه وکیل های تیم وکیل خانواده میتوانند به شدت به شما کمک کنند.

اما اگر بخواهیم به صورت ساده این موضوع را تشریح کنیم باید بگوییم در شرایطی که پدر نتواند نفقه فرزند را تأمین کند، برای مثال پدر فوت کرده باشد و یا توانایی مالی برای تامین هزینه های فرزند خود را نداشته باشد، مسئولیت تأمین مخارج به عهده پدربزرگ خواهد بود.

در برخی از مواقع شاهد این هستیم که پدر بزرگ فوت کرده، در این مورد سوال مطرح می شود که در این صورت چه کسی باید نفقه پرداخت کند؟ لازم به ذکر است بدانید اگر پدربزرگ نیز در قید حیات نباشد یا به هر دلیلی نتواند نفقه نوه خود را پرداخت کند، این وظیفه به مادر منتقل می‌شود.

در صورتی که مادر نیز زنده نباشد یا با مشکلات مالی مواجه گردد، نفقه به عهده اجداد، یعنی مادربزرگ پدری و مادربزرگ مادری خواهد بود. بنابراین، ترتیب تأمین نفقه فرزند به این شکل زیر می باشد.

1. پدر
2. پدربزرگ
3. مادر
4. در نهایت مادربزرگ پدری و مادربزرگ مادری

هزینه تحصیل فرزند

همانطور که میدانید تحصیل فرزندان یکی از مهم‌ترین نیازهای آن‌ها برای رشد و پیشرفت در زندگی است و از آنجایی که تعلیم و تربیت بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی هر کودکی محسوب می‌شود، هزینه‌های مرتبط با تحصیل نیز به عنوان بخشی از نفقه در نظر گرفته می‌شود.

طبق قوانین مدنی ایران و نظرات فقهای اسلامی، پدر موظف است تمامی هزینه‌های تحصیل فرزند، از جمله شهریه مدارس و ملزومات آموزشی را تأمین کند.

نفقه بچه بعد از طلاق توافقی

بر اساس قانون، نفقه فرزند اصولاً بر عهده پدر است، اما در شرایط طلاق توافقی صورت بپذیرد، والدین این امکان را دارند که مسئولیت پرداخت را به گونه‌ای دیگر تقسیم کنند. مثلاً ممکن است توافق شود که مادر نیز بخشی از هزینه‌های مرتبط با نیازهای روزمره و تربیتی فرزند را برعهده بگیرد، یا حتی تمام هزینه های آن را به جای پدر تامین کند.

این توافقات زمانی قانونی می‌شود که دادگاه پس از بررسی، آن را تأیید کند و در صورتی که توافقی میان طرفین نباشد، دادگاه با در نظر گرفتن نیازهای فرزند و وضعیت مالی والدین، میزان و چگونگی پرداخت نفقه را تعیین می نماید.

اشتغال مادر و دریافت نفقه برای فرزند

برخی ممکن است بر این باور باشند، اگر مادر حضانت فرزند را بر عهده داشته و خود نیز شاغل باشد، دیگر نیازی به دریافت نفقه برای فرزند ندارد.

اما باید توجه داشت که این یک تصور کاملا اشتباه است. در واقع، حتی مادرانی که شاغل هستند نیز حق دارند برای دریافت نفقه فرزندشان از طریق قانونی اقدام کنند و اشتغال یا درآمد آن‌ها، به هیچ وجه نمیتواند مانع دریافت نفقه شود.

نفقه فرزند نامشورع

بر اساس قوانین موجود، فرزندان حاصل از رابطه نامشروع، از نظر حقوقی و قانونی به والدین خود منتسب نمی‌شوند و حقوقی مانند دریافت ارث که به فرزندان مشروع تعلق می‌گیرد، شامل حال آن‌ها نمی‌شود.

اما در خصوص نفقه، دیوان عالی کشور با صدور رأی وحدت رویه والدین را ملزم به پرداخت نفقه به فرزند نامشروع کرده است. بنابراین، حتی اگر نسب فرزند قانونی نباشد، والدین موظف به تأمین هزینه‌های زندگی او هستند. در انتها باید به این نکته مهم هم اشاره کنیم که والدین موظف هستند برای فرزند نامشروع شناسنامه گرفته و مسئولیت حضانت او را بر عهده بگیرند.

نفقه فرزند خوانده در 1400

طبق ماده 11 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست، سرپرست موظف است تمامی نیازهای مالی، تربیتی و زندگی فرزندخوانده را برآورده سازد، درست همانند وظایفی که والدین نسبت به فرزند خود دارند.

اگر سرپرست از پرداخت نفقه امتناع ورزد، فرزندخوانده می‌تواند از طریق مراجع قانونی آن را مطالبه کند. همچنین، بر اساس تبصره ماده 53 قانون حمایت از خانواده، اگر سرپرست توان مالی داشته و از پرداخت نفقه خودداری کند، می‌تواند تحت پیگرد قانونی قرار گیرد و مسئولیت کیفری برای او در نظر گرفته شود.

نحوه درخواست نفقه بچه

برای درخواست نفقه فرزند، مادر یا قیم قانونی باید با تهیه مدارک لازم و طی مراحل قانونی اقدام کند.

• ابتدا لازم است مدارک شناسایی شامل اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی خود و فرزند را به دادگاه ارائه دهد.
• در صورتی که پیش از این اظهارنامه‌ای برای درخواست نفقه ارسال شده باشد، ارائه آن نیز ضروری است.
• در ادامه باید دادخواستی تنظیم و به دادگاه تقدیم ‌شود که در آن مدت زمان عدم پرداخت نفقه توسط پدر باید ذکر گردد.
• دادگاه پس از بررسی مدارک، نسبت به تعیین میزان نفقه و الزام پدر به پرداخت آن تصمیم‌گیری خواهد کرد.

البته اگر گروه حقوقی وکیل خانواده پرونده شما را به عهده داشته باشد، نیازی به حضور شما در هیچ مرحله ای نیست و صفر تا صد کار توسط وکلای متخصص خانواده ما انجام می شود.

جمع بندی

در این محتوا اطلاعات دقیقی در مورد نفقه بچه در اختیار شما قرار دادیم و مطمئنا در حال حاضر به تمام سوالات خود رسیده‌اید. در نهایت امیدواریم محتویات موجود در این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد و نسبت به همه چیز در مورد نفقه فرزند آگاه شده باشید.

در هر شرایط این مورد را در نظر داشته باشید که برای دریافت نفقه یک وکیل طلاق به شدت میتواند به شما کمک کند زیرا این مسیر پیچیدگی های خاص خود را دارد و شاید شما بتوانید این کار بدون کمک وکیل انجام دهید و نفقه دریافت نمایید.

سؤالات متداول